#1: Y Combinator'a Göre "Startup Nasıl Kurulur?"
100+ saatlik çalışmanın sonucu
Selamlar pek muhterem okurlar, ben Uğur. Kurucu Notları’nda her hafta Pazartesi günü sizlerin karşısına çıkıp girişimcilik konuşacağım. İlk bölümü girişimcilik denilince parmakla gösterilen Y Combinator ile başlamak istiyorum.
Y Combinator’ın Önemli Olmasının Sebebi Ne?
Portföyünde; Reddit, Twitch (Justin.tv), Dropbox, Disqus, Firebase, HackerRank, Codecademy, 9GAG, Coinbase, Zapier, DoorDash, Teespring, GitLab ve ProductHunt gibi bir çok girişime sahiplik yapmaktadır. Y Combinator’ın Stanford Üniversitesinde yaklaşık 21 saatlik eğitim vermiştir.
Ben ise bu eğitime hayatımın 21 saatini ayırarak izledim. Tabii ki 21 saatten fazla zamanımı aldı. Anlamak, özümsemek, notlar çıkarmak ve editöryal süreçten geçirmek için bir kaç defa okudum.
Haliyle bu notları birleştirmem daha da fazla saatimi aldı, şimdi bu notları sizlerle paylaşacağım. Bilmelisiniz ki notlar epey fazla! Bir çırpıda okumayı düşünüyorsanız doğru yerde değilsiniz. Fakat “iyi ki okudum” diyecek kadar kaliteye sahip!
Y Combinator Notlarım
Notların not olduğunu vurgulamak istiyorum. Hikaye anlatıcılığının sihrini kullanmak yerine basit bir dil ile şipşak konuya değiniyorum. Beklentinizi bu şekilde ayarlayın. Kısa, vurucu ve hızlı notlar.
Ayrıca notların hepsini burada paylaşamayacağım hem Substack sınırları yeterli değil hem asıl önemli olan “bu yoğun derin bilgileri herkes kaldıramayabilir” hem de ebültenin devamlılığı için Patreon’da paylaştım. Patreon olmayı unutmayın!
Y Combinator: Başlangıç
Bu eğitim 10 yıl önce verildiğini unutmamak gerekir! Eğitimi sunan ilk kişinin OpenAI’nin eş kurucusu ve CEO’su Sam Altman olmasına bakarsak ve şu an Dünya’yı salladığını göz önüne alırsak… Paha biçilmez bilgilere hazır olun!
Sam Altman anlatıyor:
Fikir
Ürün
Takım
İcraat/Execution
Bunları yapsanız bile yine de başarısız olabilirsiniz.
Eskiden fikirler hor görülür icraat desteklenirdi. Hala kısmen öyle fakat bilmeniz gerekir ki, kötü fikir her zaman kötüdür.
Kötü fikri iyi bir şekilde icraat etmek sizi bir yere götürmez. Yine de bazı istisnalar var.
⚠ İyi fikirler pivotla değil, iyi fikirle başlar.
Ayrıca uzun vadeli planlar yapmak önemlidir.
İyi önemi olan bir fikir bulun ve buna tutkunuz yoksa uzun vadede dayanamayacaksınız. Sizin için kötü olur.
Gençler başarılı girişimleri 2-3 yılda kuracağını düşünüyorlar. Yanlış! Aslında başarılı girişimler için 10 yıl uğraşmak gereklidir!
Başarılı startuplar insanların bir kısmı için kötü fikir demeleri ve bir kısmınında iyi fikir dedikleri fikirlerdir. Herkes iyi diyorsa ya da herkes kötü diyorsa bu fikirde sorun olabilir.
Kendi inançlarınıza sadık olmalı başkalarının kötü konuşmalarını kaele almamalısınız.
İlk başta kocaman görünmemesi normal. Ayrıca insanlar girişimin büyümesine odaklanıyor ama aslında pazarın da büyümesine odaklanmak gerekir. (Bunu Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un internetin %2300 büyümesi üzerine yaptığı hesap gibi düşünebilirsiniz.)
Müşteriler bir ihtiyaca muhtaç olmalılar.
Genç girişimcilerin anlamadığı bir nokta var. Pazarı oluşturmanız imkansızdır! Mevcut pazarlardan gitmelisiniz!
Başlangıçta kuyruk rüzgarı lazım. Sıfırdan başlamak yerine 5’ten ya da 50’dan başlamak daha iyidir!
Fikirlerin anlatılması ve anlaşılması kolay olmalı.
Başkasının kopyası olmak sizi batırır. Genelde hep battılar.
En büyük yanlışlardan biri: insanlar önce pazarı düşünmediler!
Kurucular için en önemli şeylerden biri ürünün iyi olması. Onun dışında olan her şey gereksizdir. Kurucu müşterilerle konuşmuyorsa başka şeyler yapıyorsa sorunlar çıkabilir.
Kullanıcıların sevdiği bir şey yap.
Kurucular spor yapmalı, yemeli ve iyi uyumalılar. Ne olursa olsun ürünler iyi olmalı! Kesinkin bir kuraldır!
Çok insanın az sevdiği bir ürün yapmak yerine az insanın çok sevdiği bir ürün yapın.
Her şeyi doğru yapmayın. Her şeyi doğru yapmak bile sizi batırabilir! (Bkz: Nokia’nın CEO’sunun söyledikleri)
Çok az bir insanın olduğu bir alan bulun ve orada harikalar yaratın!
İnsanların sevdiği bir şey yaparsanız insanlar arkadaşlarına söyleyeceklerdir.
Facebook ve Google'nin ilk halleri çok çirkindi. Onları buraya kadar getiren şey sadece kullanıcıların sevgisiydi.
Yani ne yaparsanız yapın ama insanların sevdiği bir şey yapın!
İyi ürün yapmak biraz tutku gerektirir. İyi kurucular gece uyurken gelen alarm sesiyle uyanıp gelen emaile cevap verecek kadar tutkulu olmalılar! Belki de obsesiflik. 🤷♂️
Kullanıcılardan feedback alın. Haftada %10 büyümek bile çarparsak katlanarak büyümeye dönüşür.
Ürünler büyüdüğünde kurucular sıklıkla ekibi büyütmeye çalışırlar. Bu çok yanlış bir hatadır!
Büyümeye odaklanın. aktif kullanıcıları tespit edin. Kohort analizi yapın. Gelirlerinize bakın. Verilerle bakın!
Şimdi Dustin Moskovitz konuşuyor:
Girişimciliği girişimcilik filmleri yüzünden çok romantize ettiler. Sürekli eğlencelerin döndüğü ortama dönüştürdüler.
Öncelikle çok sorumluluğunuz var. Çok fazla başarısızlık korkusu var. Bu iş gerçekten stresli!
Her zaman görevdesiniz. Tatil veya gecenin 3'ü fark etmez! Zihinsel olarak buna hazır olmanız gerekir.
Bunun diğer bir kısmı sermaye toplarken ki strestir. Stresin diğer parçası ise istenilmeyen basındır. Hep pozitif görünmeniz gerekmektedir.
Her şeyin ötesinde kendi hayatınız var. Onu yönetmelisiniz. Dustin, kaygılı olduğundan bahsediyor ve altı ayda bir sırtının tutulduğundan bahsediyor. Bu işin görünmeyen yüzüdür.
Ben Horowitz diyor ki:
Bir girişimcinin ilk görevi kendi psikolojisini yönetmektir.
Bir girişimci esnek olmalıdır. Bu çok popüler bir kelime. Esneklik! Aslında demek istenilen hemen hemen her şeyi yapmanız gerekmekte ve 24 saat içinde olmalı. Dediğim gibi gece 3'te bu saate girmektedir.
Daha fazlasını yapacaksın ve daha fazla etki yaratacaksın.
Takım ve İcraat Üzerine
Sam Altman konuşuyor:
Takım:
Girişimlerin erken batmasının sebebi kurucularının kavgalarıdır.
Güvenmediğin insanı ortak olarak almamalısın.
İyi ortakları nereden bulursunuz? Genelde ya okuldan bulursunuz ya da beraber çalıştığınız yerden.
Öyle ya da böyle mutlaka co-founderınız olmalı çünkü istatistiklere göre tek founderlı girişimler, co-founderlı girişimlere göre daha kolay batıyormuş.
İyi bir co-founder "sizin istediğiniz her şeye çare bulan kişidir" diyebiliriz. Soğukkanlı olmalı, danayıklı olmalı, her türlü durumda ne yapması gerektiğini bilen, hızlıca hareket edebilen, kararlı, yaratıcı, her şeye hazır olmalı. Tabiri caizse James Bond gibi biri olmalı.
Sizin eksiklerinizi gidermeli. Eğer siz teknik bir co-foundersanız (eş kurucu) o zaman co-founderınız da pazarlamadan veya insan ilişkilerinden anlamalı. Bir yapbozun parçası gibi.
En az 2 veya 3 co-founder olmalı. 5 kötü ve 4 ise bazen işe yarayabiliyormuş.
İnsanlar hemen işe alım yapıyor. Yapmamalısın! Ne kadar az insanla şirketi yönetirseniz aslında o kadar iyi. Mümkün olduğunca ufak kalmaya çalışın.
Yanlış kişiyi işe almak gerçekten şirketi öldürebilir!
Eğer savsaklayan ve vasat birini işe alırsanız çok pişman olursunuz. Kendisini işe adamalı! Kültürü zehirleyebilir.
Yaklaşık 5 vasat kişiyi şirkete alırsanız yüksek ihtimalle girişimi öldüreceklerdir.
En iyi adaylar zaten tanıyor olduğunuz insanlardır. Ya da tanıdık vasıtasıyla tavsiye edilen insanlardır.
Sadece yetenekli olması yetmez. Aynı zamanda inançlı biri olmalı. İşe inanmalı. Ayrıca referans gösterdikleri yerler ile iletişime geçip neler başardıklarını sorun. Dibine kadar inin!
Sadece manyak gibi kararlı insanlar işinize yaramayabilir. Ya da sadece manyak gibi inançlı insanlar. Her ikisi de olmalı.
Durdurulamayan birine ihtiyacınız var. Aynı zamanda iş bitirecek insanlara ihtiyacınız var. Kesinlikle mutlu olmalı. Yani çekinmemeli.
İlk çalışanlarınıza cömert ve bonkör olmak iyidir.
Kurucuların unuttuğu bir şey var. Şirkete çalışan aldığı gibi şirkette tutmayı da sağlamalılar.
Çalışanlarınızın mutlu olması ve kendilerine değer verdiklerini bilmeleri lazım.
Takımınızı korumalısın onları ayrıca övmelisiniz.
İşten Çıkarmak:
Eğer olmuyorsa hızlıca işten atın. Kısa ve basit!
Tecrübesiz bir kişiyi işe sadece belirli şartlar içinde alınabilir. Zaten rol almaya istekliyse ve sorunlara çözüm odaklı yaklaşıyorsa alınabilir.
Anlaşmazlıklar:
Eğer co-founderınız ile aranız bozulursa hisseler neye göre paylaşılır? Bunlar 4 yıllık zamana göre hesaplanır. Eğer 1. yılda ayrılırsan hissen başlangıçta %50 gibi gözükse de %25 alırsın!
Böyle bir durumda şiddetli kavgalar olabilir. Fakat buna çözüm olarak ne kadar ekmek o kadar köfte diyebiliriz. Ne kadar katkıda bulunuyorsa o kadar alabilir. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız profesyonel destek almayı ve oturup konuşmayı deneyebilirsiniz.
Execution - İcra/İcraat:
CEO'nun görevi:
Hedefi belirlemek
Para bulmak
Kültür ve şirkete aşılama
İşe alım ve yönetim
Yönetmeye devam etmek
CEO için kendine sorman gereken 2 soru var.
Ne yapacağım?
Bunu yapabilecek miyim?
Bu yüzden odaklanmak çok önemli!
Kurucu olmanın en zor şeylerinden biri her gün onlarca şey ile ilgilenmek zorunda olmalarıdır.
Kurucular için en zor icra yolu ise bol bol hayır demektir. 100 şeyden 97'sine hayır demeniz gerekmektedir. Bu, zihinsel olarak ciddi çaba gerektirir.
Çok çalışıyorlar ama doğru konularda çok çalışmıyorlar ve başarısız oluyorlar. Yanlış yerlerde çok çalışırsanız, kimsenin umurunda olmazsınız.
Peki doğru şeye nasıl odaklanacaksınız? Bunun için kesinlikle hedefleriniz olmalı.
Eğer odaklanmayı çözmezseniz şirket sallanır!
Girişimin başarılı olması için aşırı yoğun çalışma ve aşırı yoğun odaklanma şarttır!
Eğer startup kuracaksanız yaşam ve iş dengesinde başka hobiniz olmayacak. Acı gerçek ama böyle. Sadece buna odaklanmalısınız.
Çok yoğun olmanız lazım. Bu işin başka yolu yok!
Facebook'un bir sözü vardır:
Hızlı hareket et ve her şeyi kır.
Kararsızlık bir firmayı öldürür! Kararlı olmak zorundasınız aksisi yoktur!
Eyleme yönelik bir tavrınız olmalı ve o tavrı korurken çok hızlı hareket etmelisiniz.
Hep göz önünde olmalısınız.
Momentum girişimlerin kanıdır.
Facebook'u iyi yapan şeylerden biri, bir noktada büyümek için bir takımın kurulmasıydı. Bu, Facebook'u tekrar hızlandırdı.