#9 — 53 Girişimcilik Yalanı
Girişimcilikte GERÇEK diye söylenen 53 yalanı kısa kısa çürütüyorum!
Gerçek gibi anlatılıyor, yanlış anlatılıyor, karışıklık yapılıyor, sizlerde inanıyorsunuz. Ben de inandım ve öyle olmadığını gördüm. Sektörden biri olarak gelin gerçeklere ışık tutalım. 👒
UYARI: Aşağıda yazdıklarım sizi demoralize edebilir. Bu bilgileri öğrenin. Ama bu bilgileri işleri bırakmak için kullanmayın. Siz bu kadar korkak ve aptal değilsiniz. 🙂 Eksiklerinizi telafi etmeye ya da delege etmeye çalışabilirsiniz.
Girişimcilik Yalanı
Tüm bu curcuna yalan satmak veya umut satmak gibi görünebilir. Esasında öyle değil. Bunlar, teşviktir. Şevktir. Yani doğru ortamlarda doğru dozda teşvik, dağları bile yerinden oynatabilir! Şu an Amerika'nın Dünya lideri olmasının sebebi de budur. (Bkz: Amerikan Rüyası)
Moraliniz bozulursa Girişimzel'e bakarsınız. Orayı boşuna yapmadık değil mi? 😏
🤥 Girişimcilik Yalanları
1. Tutkunun varsa başarırsın.
Hayır. Tutkulu ama 1.50 boyunda biri asla NBA maçında oynayamaz. Fizyolojik olarak imkansız. 4000 yılında belki imkanlı olabilir. Şu an için hayır!
2. Hayat adildir!
Hayır. Size kim hayatın adil olduğunu söyledi? Güçlü olan kazanır. Hayatın adil olduğunu düşünüyorsan git doğa belgeseli izle.
3. Gençken yapacaktın!
Hayır. KFC'i kuran adam Harland David Sanders (Albay Sanders) tam 62 yaşında kurdu! IBM'i kuran adam Charles Ranlett Flint de 61 yaşında kurdu. Asla geç değildir!
4. Eğer harika bir fikrin varsa, zengin olursun.
Hayır. Zengin olmak için harika fikre gerek yok! Zengin olmak için para yönetmeyi bilmek gerek. Ayrıca bol bol hukuk bilmen gerek. İkna etmeyi bilmen gerek. Mesela bir gayrimenkulü satın almak yerine başka şeylerle takas yapabilirsin. Bu bilgiyi sadece bu yolda ilerleyenler bilir. Oturduğun yerden tökezleyemezsin!
5. Çok çalışmak başarıyı getirir.
Hayır. Al eline kazma kürek. Yolun karşısında bütün gün kaz. Ee... Ne geçti eline? Hiç! Çok çalışmak başarı getirmez! (Bu örneği sektörden bir abim söylemişti. Ufkum genişlemişti.)
6. Bir girişimci asla pes etmez.
Hayır! Sırf gemi sürüyorsun diye buz dağına karşı gidilmez. Bazen yanından geçersin. Bazen olmuyorsa belki sen de problem vardır. Pes etmek ayıp değildir. Bu bir süreçtir.
7. Yatırım alırsan, işin garanti.
Hayır. Yatırım alıp da batan binlerce girişim var. Yatırımcılar da aslında batma ihtimali olmasına göre yatırım yapıyor. Batınca onları da batırmayacak kadar yatırım yapıyor.
8. İşini kur, özgür ol.
Hayır. Yemin ediyorum 9-5 çalışanlara özeniyorum. Hiç dertleri tasaları yok. Bizler tek kişilik dev ordu olmak zorundayız. Bizler bulutlardan yeryüzüne düşerken havada uçak yapabilen nadir insanlarız. Bu iş zor!
9. Büyük oyna, büyük kazan.
Hayır. Küçük oynayarak da kazanabilirsin. Medya gerçekleri çarpıtır. İnsanlar hikayeleri sever. Sen de %1'in hikayesiyle büyüyorsun. Aslında mahalle bakkalı bile iyi kazanabilir. Kazanmak için büyük oynamak zorunda değilsin!
10. Network yapmazsan hiçbir şey olamazsın.
Hayır. Sevgili Rize.io ilk 1000$'ını kazandığında Twitter'da 9 takipçisi vardı. Olay değerli bir şey yapmak. Network falan pek fazla önemli değil. Yine de sırf bunları söylüyorum diye network edinmemek aptallık olur. Bakın network olmadan da yapılabilir ama network ile daha kolay yapılabilir. Bu işe sıfırdan da başlayabilirsin ya da elliden de. Seçim senin!
11. Piyasada rakip yoksa, işin mükemmel.
Hayır. Hem de kocaman bir HAYIR! Rakip yoksa işin zor. Ben gençken kimsenin bulmadığı fikirleri kovalardım. Dünyada ilk yapılanları. Bu çok yanlış bir davranış! Çünkü dünyada bir ilkse, kimse bilmiyordur. Onları bulmak lazım, onları ikna etmek lazım. Bunlar çok pahalı işler. Hem maddi hem manevi. Çok zor. Rakibi olan şeylerin içinde ilerlemek daha kolaydır. Yine de istisnalar var. 👌
12. Büyük risk, büyük ödül getirir.
Hayır. Bunu bin defa görmedik mi? Evini arabasını satıp kripto alan ve batan. Eğer bilmediğin işlere girerseniz batma oranınız çok fazladır! Risk budur. Risk, rastgeledir. Kelimenin tam anlamıyla rastgele. Sizler kazanmak için, kazanma oranınızı arttıracak hamleler yapmalısınız. Sizi batırmayacak şeyler. Mesela içerik üretmek gibi. Her gün 15 dk üretebilirim. Tüketilmezse batmam. Ama tüketilirse...
13. Kendi işinin patronu olunca kimseye hesap vermek zorunda değilsin.
Hayır. Çalıştığın yerde sadece 1 kişiye yani patrona hesap verirsin. Kendi işin olunca çalışanlar + devlet + diğer devletler + avukatlar + işbirliklerin + müşterilerine hesap verirsin! Her şey göründüğü gibi değildir!
14. Girişimcilik herkes için uygundur.
Hayır. Bu iş çok streslidir. Şahsen ben girişimlerimi finanse edebilmek için ajanslara freelance iş yapıyorum. Ama bu son. Çünkü aşırı stresten geçici vertigo oldum. Yani bu iş çok stresli.
15. Girişimcinin temel sıkıntısı para bulmaktır.
Hayır. Girişimci ilk aşamada para kazanmayabilir. Mesela Wordle, birden milyonlarca oynandı. Sonra The Newyork Times'a 1 milyon dolara satıldı.
16. İyi bir ürün kendini satar.
Hayır. Ürünün ne işe yaradığını anlatamıyorsan ya da ürünü kullanan insanlar kullanmakta zorlanıyorsa falan filan... İstediği kadar iyi ürün olsun. Eksikse, eksiktir.
17. Sosyal medyada ünlü olursan işin uçar.
Hayır. Nice sosyal medya fenomenin gelir modeli ya affilate ya da sponsorluklardır. Kendi ürününü yapmak veya yaptırmak kolay değil. Çünkü farkında olmadığınız çok şey var.
Mesela simit yapıp satmayı düşünüyorsunuz. Simitin içinde kullandığınız gıdaları düzgün seçmelisiniz. Gıdayı yapmak için ve satmak için ayrı ayrı belgelere ihtiyaç var. Kurduğunuz her şeyin bir şeyi ve onunda içinde başka şeyi var. Gerçekten dışarıdan bakıldığı gibi değil. (Şşş! Sakin ol sevgili okur… Demoralize olma! ❤)
18. İlk seferde başarılı olmalısın.
Hayır. Sevgili Edison binlerce kez deniyerek ampulü icat etmiş. Bunları söylüyorsanız sizin bazı terimlerin kelime anlamlarını bilmediğinizi varsayarım. Bunlara felsefik olarak yaklaşın. Başarı nedir? Kime başarılı denir? Kim ne olunca zengin olur? Bunların hepsi özneldir sevgili okur. Öznel yani kişiye özeldir. Babanneme göre asgari ücret zenginlik göstergesi. Ben ise 10 asgari ücret istiyorum. 🤷♂️
19. Büyük şirketlerle rekabet edemezsin.
Hayır. Doğru fikir ve ekiple edebilirsiniz. BeReal mesela küçük bir ekipten çıktı. Wordle tek kişiden çıktı. Stardew Valley veya Undertale hep tek kişi tarafından yapılmış şeylerdir. Ama çıktıntan sonra piyası alt üst ettiler. Undertale gibi oyunca çıktığı zaman büyük sükse yapıyor ki, AAA oyunlar bile onlardan az satılıyor. AAA oyunlarda yüzlerce çalışan var.
20. Türkiye'de olmazsa hiç bir yerde olmaz!
Hayır. Üzülerek hayır! Bunu bir arkadaşım bana söylemişti. O kadar yanılıyordu ki. Anlatmak istesem de anlamamıştı. Hayır çünkü mesela Türkiye'de Noel yok. Ama Amerika'da var. Ben Noel için kapı süsü imal etsem, Türkiye'de ne kadar satarım? Ya da Amerika'da? Sevgili okurlar, lütfen global düşünün.
21. Paran yoksa hiçsin!
Hayır. Doğru fikir, doğru ekip, doğru zaman, doğru yer... İlla kodlama bile olmasına gerek yok. Biraz yerel halktan bazılarının yaptığı şeylerden örnek vereyim.
Mesela biri kıraathaneye gidip okey oynuyor. 🀄 Sonra orada motorunu satmak isteyen birini buluyor. Sonra çevresinde motora ihtiyacı olan biri var mı diye bakıyor. Yoksa bile ihtiyaç oluşturuyor. Mesela bir tanıdığı araba ile işe gidip gelmesinden rahatsız olduğunu fark ediyor. Ona motor alırsa sokak aralarından hızlıca gideceği ile ilgili öneri atıyor. İkna ederse "ben sana motor bulurum" diyor. 😂 Bakın paraya gerek kaldı mı? 😂
22. Ekibin yoksa bir şey yapamazsın!
Hayır. Tek başına kazanan insanlar var ki, bu kişilere solopreneur denir!
23. Başarı sadece çok para kazanmaktır.
Hayır. Mesela geçen gün Spotify'da playlist ararken bir playlist gördüm. Ve açıklamasında ücretli değildir sadece kendim için kullanıyorum diyordu. Aslında o kişi funnel yaparak aradığı insanları buluyordu. Lakin ne aradığı mechul. 😅
24. Eğer yeterince iyiysen, insanlar seni keşfeder.
Hayır. Nikola Tesla yeterince iyiydi ama bir otel odasında vefat etti. Kendini pazarlaman önemli! Ses çıkartırsan mikrofon sana geçer.
25. Büyük girişimciler risk almayı sever.
Hayır. Ne büyük girişimciler var da intihar etti. Evet. İntihar. Onların hikayelerini duymuyoruz çünkü onlar yok. Bizim duyduğumuz hikayeler sadece yaşayanların. Aptalca risklere girmeyin! İyice ölçüp tartın! Mesela eski ortağım bir pazarlama fikri için 1 ay düşünmüştü. Düşünmek önemli. Araştırmak önemli!
Her zaman derim. Savunmasız bir şekilde aslanla yüzleşmek aptallıktır!
26. Girişimci olunca daha az çalışırsın.
Hayır. İlk zamanlarda sabah uyanır uyanmaz bilgisayarı açarsın sonra sadece yatarken bilgisayarı kapatırsın. Bu, bir süre böyle devam eder. Köpek gibi çalışıp kraliçe gibi yaşamak istiyorsanız, şart...
27. Daha fazla özellik eklemek, ürünü daha iyi yapar.
Hayır. Steve Jobs'da bunu biliyordu. Sürekli özellik çıkartıyordu. Bu yüzden dokunmatik telefonlar var. Şahsen benim ürünüm NotionPlus'a bakarsanız çok özelliği var ama çok çok az ücretli abonesi var. 6000 üyede 10 küsur ücretli üye/abone var. Çok kötü. Sırf çok karıştırdığım için. Bir gün ya sadeleştirmeliyim ya da satmalıyım. Bunu zaman gösterecek. 🤷♂️
28. Başarılı girişimler her zaman büyümelidir.
Hayır. Sizin büyümekten ziyade sürdürülebilirliğe odaklanmalısınız. Hatırlayın Kurucu Notları'nın 1. bölümünde bahsetmiştim, iyi girişimler ortalama 5 ila 10 yılda başarıya ulaşır!
29. Girişimci olmak için bir fikrin olması yeterli.
Hayır. Başkasına da ortak olabilirsin ya da iyi bir takım oyuncusu olabilirsin. Sizi PayPal mafyasıyla tanıştırayım.
30. Eğer iyi bir ürünün varsa pazarlamaya ihtiyacın yok.
Hayır. Buna değinmiştik. Pazarlama ve satışı göz ardı edemezsin!
31. Rakipler seni kopyalarsa mahvolursun.
Hayır. Kopyalanırsa rekabet artar dolayısıyla daha çok müşteri olur. Sen daha iyi yapmaya devam ettiğin sürece kopyalardan bıkanlar sana gelecektir. Yani rakibin olması daha çok para kazanmana yol açar!
32. İlk versiyonun mükemmel olmalı.
Hayır. Notion'ın ilk ürünü website yapma aracıydı. Ama pivot ettiler ve şimdiki hale geldi. Notion'ın yatırımcıları diyor ki "Notion, yaptığımız en iyi yatırım!".
33. Fiyatı düşük tutarsan daha çok müşteri kazanırsın.
Hayır. Girişimcilikte şöyle bir söz vardır. "Bedava satacak kadar zengin değilim!". Bakın ilk arabaların ve ilk bilgisayarların fiyatları çok yüksekti. Eğer kazanmak istiyorsanız bilmeniz gereken 2 şey var.
1. Ucuz ama çok insana ulaşmak. (Burada çok fazla parametre var)
2. Pahalı ama az insana ulaşmak. (Burada çok az parametre var)
34. Eğer gerçekten yetenekliysen, girişimin hızla büyür.
Hayır. Yanlış ürünün üzerinde uğraşıyor olabilirsin. Among Us'ı yapan insanlar yanlış ürünlerle 1 yıl cebelleştiler. Fakat farklı bir ürüne yani oyuna geçip bir de pivot ettikten sonra 400 milyon oyuncuya ve 140 milyon dolardan fazla kazandılar.
35. Girişimcilik kolaydır.
Hayır. Zordur.
36. Eğer biraz para kazanıyorsan, işin yolunda demektir.
Hayır. Parayı elde tutamalısın. Sürdürmeye devam etmelisin. Kazanmak yeterli değil!
37. Girişimcilik risk almaktır.
Hayır. Bazen risk almamak lazım. Ne zaman almalı ve ne zaman almaman gerektiğini yolda öğrenirsin.
38. Girişimcilik sadece iyi bir ürün ve pazarlama ile yapılır.
Hayır. Ekip kötüyse illaki batarsınız. Bunu Y Combinator'da çalışanlar söylüyor. Bunu sanırım Patreon'da yazmıştım. Eğer ekipte 1 tane vasat çalışan varsa girişim sallantıda olabilir. Ama 5 tane vasat çalışan varsa kesin batar, diyorlar.
Not: Bunu söyleyen adam sonra ChatGPT'yi yaptı. Sam Altman!
39. Asla pes etmezsen kazanırsın.
Hayır. Doğru zamanda pes etmek güç kazandırır. Aptal olmayın! 😂 Bol bol okuyup öğrenin. Yoksa gözü bağlı ilerlersiniz ve yol aldım sanarken aslında daireler çizersiniz.
40. Yeterince büyük bir iş kurduğunda, tüm sorumlulukları başkalarına devredebilirsin.
Hayır. Yani tam olarak hayır. Doğru kişilere emanet etmezsen yine batırılır. Doğru kişi olsa bile bodozlama devretmekte batırır. Yavaş yavaş olmalı. Yani tam olarak evet değil.
41. Sadece düşük maliyetle iş yaparak başarılı olabilirsin.
Hayır. Net bir şekilde hayır! Şahsen ben IFTTT aracının ücretli versiyonunu kullanmaya başladıktan sonra çok rahatladım. Mesela Make ile de çok rahatlayabilirsiniz. Mesela bu mantıkla ilerlersen yapay zeka aracı işinde sorun yaşarsın. API'ler ücretli. 🤷♂️
42. Yatırımcılar yalnızca büyük fikirleri sever.
Hayır. Yatırımcılar sadece stabil olarak büyüyerek fikirleri sever. Ya düzenli olarak büyüyecek mesela haftada %5 veya %150 büyeyecek. Ama her hafta! Para kazandırmasa bile yatırım yapabilirler. Para kazandırırsa siz onları aramasanız bile onlar sizi bulur. 😂
43. Herkes işine aşık olmalıdır.
Hayır. NotionPlus'a aşık değilim ama yine de kazandırıyor. Gerçi ben girişimciliğe aşığım. 😂 Burada söz edilen şey aslında aşık olunca zaman kavramının değişmesi. Zaman göreceli. Flow'a girdiğiniz bir iş sizi ileriye görütürebilir. Çünkü saatlerce çalışsanız bile sıkılmazsınız. Mesela ben son ajans işimde bitse de kurtulsam diye yerlerde yuvarlanıyorum. 😂 2 saat bile çok fazla geliyor. Ama gel şurada Minik.Link için kod yaz desen aralıksız 8 saat çalışırım ve 15 dakika geçti sanarım. 😂
44. Her girişimci bir lider olmalıdır.
Hayır. Founder olursun ama CEO tutarsın. Bakınız Google'nin kurucuları. Şu an Google'yi kurucuları mı yönetiyor? Hayır. Sundar Pichai diye bir adam yönetiyor. Onlar ne yapıyor? Alphabet isimli çatı şirket kurdular. "Teknik" olarak Google'yi yönetmiyorlar. Teknik olarak "lider" değil gibi görünüyorlar ama işte "teknik" olarak.
Herhalükarda bir zorunluluk yoktur. Utangaç girişimciler bile vardır. Medyatik düşünemeyin.
45. Başarılı girişimciler her zaman başkalarına ilham verir.
Hayır. Çok kaba girişimciler bile var. Herkes her kalıba girmiyor.
46. Bakkalda girişimcidir.
Hayır. 😂 Bakkal, esnaftır. Ama bakkal, zincir bakkallar yapmayı düşünürse o zaman farklı olabilir. Bakkal, startup hiç değildir. Çoğu şey startup değildir. Tüyistan Hava Yolları bile startup değildir. Startup olmanın temel kuralı çok hızlı ama çok hızlı büyümektir. 100 yılda yapılacak şeyi 10 yılda yapmak gibi düşünün. Belki 5 yılda. Anladınız mı stresin kaynağını.
47. Kendine güvenerek her şeyi başarabilirsin.
Hayır. Boş güven kuru laftan ibarettir. Altını doldurmalısın! Kimse sen kendine çok güveniyorsun diye 5 milyon dolar vermez. Ama sen o alanda uzmansan, tecrübeliysen hele ki alanındaki en iyi şirketlerde çalışacak kadar tecrübeliysen, o zaman işin rengi değişebilir. Sadece basit güvenle pek ilerleyemezsin.
48. Sadece büyük pazarlarda yer alarak başarırsın.
Hayır. Yahu bana bak. NotionPlus çok çok çok küçük bir pazar. Ama yine de satıyor. Bak pazarın küçüklüğünü söyleyim. Notion diye araç var. Onda template yapan kişiler var. Onların kullanacağı bir araç. Daha Türkiye'de Notion'u bilmeyen, bilseler de "ne gerek var" diyen milyonlarca insan var. 🤷♂️ Ama satıyor. 😂
49. Şirketi açalım gerisini bir şekilde getiririz.
Hayır. Plansız programsız girerseniz batarsınız! Her zaman söylerim:
Rastgele iş yaparsan rastgele sonuç alırsın!
50. Başarı için tek bir yol vardır.
Hayır. Başarı için tek yok yoktur, bir çok yol vardır. Başarı, o çok yollar arasında doğru harmoniyi yakalamaktır. Aksisi, kakafonidir!
51. Başarılı bir girişimci, hep doğru kararlar verir.
Hayır. Bazen saçmalayabiliyoruz. 😂 Mesela sevgili Steve Jobs, yanlış kişiyi ekibe aldığı için şirketten kovulmuştu. Bu çok basit bir örnek. Hepimiz insanız Allah aşkına! Tabii ki hatalar yapacağız. 🙂
52. Girişim yapmak için işten ayrılmak gerekir.
Hayır. Tüm girişimcilik hikayelerine gidip tekrar bakın! Herkes yaptığı işi yaparken girişim yapıyor! Eğer para miktarı mevcut işinden kazandığı miktarı geçiyorsa o zaman işten falan ayrılıyor. Ya da ikisini idare edemediği zaman işten ayrılıyor. Popüler kültürün kölesi olmayın! Mantıklı kararlar verin. 🙂
53. Girişim yapmak için okulu bırakmak gerekir.
Hayır. Hep parmakla gösterdiğiniz o şatafatlı girişimcilere bakın. Siz hikayeyi tam anlamıyla bilmediğiniz için cehaletinizden karar verebiliyorsunuz. Mark Zuckerberg ve Bill Gates okulu bırakmamıştı. Okulu dondurmuşlardı! Eğer yaptıkları iş batarsa geri dönecekleri kapıları olacaktı. Siz medyanın çarpıtmasıyla hareket etmeyin! Aklınızı kullanın!
Mutlu Son
Evet. 😂 Uzun bir yazından sonra evet. Gördüğünüz gibi çoğu şey ya popülerkültür ya da medyanın çarpıtmasıyla vs ilgili. Hep aklınızı kullanın. Aklını kullanmak için de tabii ki aklını geliştirmen gerekir. Sadece kitap okumak veya araştırmak yeterli değildir. Onları denemelisin ve o konularda tartışmalısın. Akıl böyle gelişir.
Siz de bu bölümde okuduklarınızı çalışma arkadaşlarınızla tartışın. Onlara sorun ve düşüncelerini alın. Hep bağlarınız gelişir hem de girişimci zihniniz. Kim bilir belki milyon dolarlık bir fikir bulursunuz. 😁
İyi haftalar! 🐔